Przestrzeń publiczna jest dobrem publicznym, dobrem społecznym. Przestrzeń publiczna, w definicji przyjętej przez III Kongres Urbanistyki Polskiej [Poznań, 4-5.IX.2009 r ) jest definiowana w Karcie Przestrzeni Publicznej w kategoriach społeczno – ekonomicznych i rozumiana przez jej autorów jako „dobro wspólnie użytkowane, celowo kształtowane przez człowieka, zgodnie ze społecznymi zasadami i wartościami – służące zaspokojeniu potrzeb społeczności lokalnych i ponadlokalnych. O publicznym charakterze przestrzeni decyduje zbiorowy sposób jej użytkowania. (…) Przestrzeń publiczna jest dobrem posiadającym nie tylko specyficzne cechy użytkowe, ale jest miejscem transmisji różnych produktów materialnych i niematerialnych zaspokajających różnorodne potrzeby. Z tego względu jest dobrem i zasobem o strategicznym znaczeniu dla społeczności lokalnych. (…)” . Przestrzeń publiczna, jej jakość wytycza pożądane kierunki zmian w zachowaniach społecznych, zmienia nasze nawyki – ot choćby banalne wyrzucanie śmieci do koszy, sprzątanie po psach – są możliwości, są kosze, jest presja społeczna i nie ma już wymówki. Tak też się dzieje w Podkowie. Pierwszym dużym krokiem w kierunku poprawy jakości przestrzeni publicznej w  naszym mieście była rewitalizacja Parku Przyjaźni Polsko Węgierskiej. Prace miały miejsce na przełomie III i IV kwartału 2015 roku. Była to na tyle dobrze zrewitalizowana przestrzeń, że we wrześniu 2016 r. otrzymaliśmy nagrodę główną w ogólnopolskim konkursie organizowanym przez Towarzystwo Urbanistów Polskich na „Najlepiej zagospodarowaną przestrzeń publiczną w Polsce” w kategorii „Zrewitalizowana przestrzeń zieleni”.

Uzasadnienie do nagrody: „Nagrodę przyznano za przywrócenie znaczenia kluczowej przestrzeni publicznej historycznego założenia urbanistycznego miasta. Dzięki rewaloryzacji zaniedbana przestrzeń zieleni w sąsiedztwie ważnych dla funkcjonowania miasta obiektów przekształciła się w wielofunkcyjną dostępną przestrzeń publiczną o dominującej funkcji rekreacyjnej”

Z perspektywy tych 3 lat korzystania z naszego parku Przyjaźni Polsko-Węgierskiej, ustawienia leżaków i bujaków, wiem, że była to bardzo dobra decyzja. Z parku licznie korzystają osoby w różnych grupach wiekowych, co widać po ilości pozajmowanych ławek przez seniorów i osoby spacerujące z wózkami, jeżdżące na rolkach oraz młodzież. Kiedyś było to bliżej nieokreślone w swoim charakterze miejsce w samym centrum miasta, porośnięte dziką roślinnością z którego korzystali głównie degustatorzy tanich win. Już w trakcie rewitalizacji parku, zaczęliśmy demontować barierki – biało-czerwone słupki z rozciągniętymi łańcuchami, przy ul. Brwinowskiej, JP II i Lotniczej. Zdemontowaliśmy także te zielone słupki zlokalizowane w centrum wzdłuż JP II. Ustawione zostały całkiem nowe i to w bardzo ograniczonym zakresie. Pojawiły się  też drewniane barierki mające za zadanie zabezpieczyć nasza zieleń przed rozjeżdżaniem kołami samochodów. Na przepustach, na rowach także ostatnio pojawiły się estetyczne drewniane barierki poprawiające bezpieczeństwo użytkowników.

Tak jak słupki z łańcuchami, zniknął także betonowy płot odgradzający MOK od dzisiejszej ścieżki rowerowej. Teren został dodatkowo uprzątnięty ( pozostałości fundamentów) i oświetlony, powstały bariery dla niezdyscyplinowanych kierowców. Obszar MOK tętni życiem- zostały zamontowane urządzenia tworzące strefę aktywności: elementy do ćwiczeń (StreetWorkout), nowe urządzenia na skate parku – pole jam, nowa ławka i łamana poręcz oraz stół to teqballa. Teren został oświetlony i wygrodzony słupkami. Teren TKKF też zmienił swoje oblicze. Dzięki dobrej współpracy z miastem, Stowarzyszenie dzierżawiące teren zainwestowało w zaniedbaną infrastrukturę: wyremontowano boksy dla koni, szatnie dla jeźdźców, postawiono tymczasową halę namiotową, zbudowano nową myjkę dla koni, padoki zyskały nowe ogrodzenia. To wszystko sprawiło, że znacznie chętnie mieszkańcy korzystają i z tych terenów. W różnych częściach miasta zostały zamontowane urządzenia do ćwiczeń ( wzdłuż ścieżek rowerowych) oraz wybudowano boisko do gry w bule. Powstały również „dechy” pod pałacykiem służące różnym przedsięwzięciom Przy okazji budowy P&R zmieniło się całe otoczenie północnej części stacji Podkowa Leśna Główna – uporządkowano skwer przy stacji WKD Głowna. Postawiono wiaty na rowery, samoobsługową stację naprawczą do rowerów, ławki i kosze. Teren jest oświetlony i monitorowany.

W różnych częściach miasta zostały zamontowane nowe ławki i kosze na odpady. Istniejącą małą architekturę uzupełniono ponad 70 koszy i blisko 30 ławek oraz stojaki na rowery, których elementem identyfikującym z miastem są herby Podkowy Leśnej.  W mieście działa już 16 kamer monitoringu miejskiego. Cały system zostanie doposażony do 32 sztuk kamer. Działać będzie też jedna kamera przenośna. To rozwiązanie zastosowano na prośbę mieszkańców, są w mieście miejsca które „przyciągają” sezonowe kłopoty. I właśnie do monitorowania tej przestrzeni została zakupiona mobilna kamera HD. W mijającej kadencji nie skupialiśmy się jedynie na infrastrukturze, dużą wagę przykładano także do edukacji i promocji dobrych praktyk. Miasto czynnie włączyło się w cykl  seminaryjny  „Rozmowy o dobrym mieście”.  Cykl ROZMÓW O DOBRYM MIEŚCIE był kontynuacją debaty, rozpoczętej podczas I Kongresu Polskich Miast Ogrodów, który odbył się w Podkowie Leśnej w 2015 roku.

O jakości przestrzeni miejskiej decyduje wiele czynników, takich jak istniejące  przepisy, plany urbanistyczne, dobra lub słaba architektura, obecność publicznych przestrzeni otwartych i zielonych, czy  ład lub dysonans wizualny.  Pierwszemu seminarium „Jakość przestrzeni miejskiej” organizowanemu przez Centrum Kultury i Inicjatyw Obywatelskich w partnerstwie z Urzędem Miasta Podkowa Leśna towarzyszyła wystawa „Rus in urbe: miasta ogrody, parki miejskie i ogrody botaniczne”.  W ramach spotkań konsultacyjnych dotyczących planowania przestrzennego w Podkowie Leśnej odbyły się spotkania właśnie poruszające tematykę przestrzeni miejskiej i infrastruktury.

Te prace i inicjatywy dotyczące przestrzeni publicznej będą kontynuowane także w przyszłej kadencji, oczywiście w tym miejscu mogę jedynie deklarację składać w moim imieniu. Do zagospodarowania i uporządkowania jeszcze jest wiele działek miejskich, także tych w pasach drogowych.

W programie wyborczym 4 lata temu zawarłem hasło „Wypracowanie modelu partnerstwa publiczno-prywatnego”. Coraz mniejsze możliwości uzyskania dofinansowań ze środków europejskich, progi dotyczące dochodowości (czyli uzależnianie przyznania dofinansowania od zamożności mieszkańców), które są wprowadzane w konkursach krajowych są tendencją, która ma miejsce w obecnej perspektywie. |Nowa  perspektywa 2020-2027 i podział statystyczny województwa mazowieckiego na pewno nie ułatwia pozyskiwania środków zewnętrznych. Dodatkowo brak terenów inwestycyjnych i tym samym drastycznego zwiększenia dochodów własnych gminy za pomocą zmiany planu miejscowego, tak jak to się dzieje w większości gmin w Polsce, w Podkowie Leśnej z oczywistych względów nie ma miejsca. Zatem wiele podejmowanych przeze mnie działań dotyczyło możliwości zwiększenia lub pozyskania środków na realizację zamierzeń inwestycyjnych i rozwojowych miasta poza zwykłym zaciągnięciem kredytu. Rolę włodarza miasta postrzegam nie tylko jako wydatkującego środki, ale także jako poszukującego ich aktywnie menadżera. Stąd padło hasło PPP. Co prawda zaczęliśmy od najtrudniejszej dziedziny, jaką jest budowa dróg gminnych w partnerstwie z podmiotem prywatnym,  niemniej wydaje się, że zarówno doświadczenia jak i wiedza jaką nabył cały zespół pracujących na rzecz miasta urzędników zaowocuje w przyszłości konkretnymi działaniami. Ten model finansowania z powodzeniem jest stosowany w gospodarce wodno-ściekowej, budowie parkingów czy przedszkoli. Coraz częściej docierają informacje o realizacji usług społecznych dotyczących osób starszych w tej formule.

W czerwcowym biuletynie miasta skreśliłem Państwu kilka zdań wprowadzenia do pomysłu budowy i utrzymania podkowiańskich dróg w formule Partnerstwa Publiczno – Prywatnego (PPP). Do dnia dzisiejszego miasto wykonało w lutym br. analizę uwarunkowań prawno-organizacyjnych realizacji przedsięwzięcia związanego z budową, przebudową i modernizacją dróg w Podkowie Leśnej w formule PPP.

Następnie zgodnie z zaleceniami Ministerstwa Infrastruktury zorganizowaliśmy postępowanie na świadczenie doradztwa na rzecz Miasta Podkowa Leśna przy przygotowaniu i realizacji projektu partnerstwa publiczno-prywatnego obejmującego doradztwo prawne w celu wyboru partnera prywatnego dla realizacji projektu „Budowa i przebudowa dróg w mieście Podkowa Leśna.” Kolejnym etapem który doradziła firma doradcza było wysłanie pod koniec czerwca zapytania/memorandum do 37 pomiotów z branży budowlanej mających w swoim zakresie oferty prowadzenie prac związanych z szeroko rozumianym pojęciem budowy dróg. Na wysłane pytania i ankiety odpowiedziało 5 potencjalnie zainteresowanych podmiotów gospodarczych. To zaowocowało ogłoszeniem 4 września w Dzienniku urzędowym Unii Europejskiej i Biuletynie Informacji Publicznej Miasta ogłoszenia o przetargu na wybór partnera prywatnego dla Przedsięwzięcia – „Budowa i przebudowa dróg publicznych zlokalizowanych w Podkowie Leśnej wraz z ich utrzymaniem.” Tego etapu nie należy utożsamiać już z budową i przebudową dróg. To jest dopiero wstęp do ewentualnego wyłonienia wykonawcy. Na tym etapie przetarg jest niczym innym jak zaproszeniem do dialogu, w którym z potencjalnymi zainteresowanymi zostanie wypracowany ostateczny kształt zakresu rzeczowego przedsięwzięcia, jak i okres trwania umowy. Czyli zapraszamy do rozmów, w czasie których (a może to potrwać od kilku do kilkunastu miesięcy) wypracujemy wszystkie warunki brzegowe zamówienia i specyfikację istotnych warunków zamówienia przed ogłoszeniem przetargu na wyłonienie wykonawcy. Na tym etapie nie ma zobowiązań finansowych po stronie miasta. Jeśli zgłoszą się chętne podmioty do dialogu, jeśli w jego wyniku będzie uwiarygodniona możliwość realizacji pomysłu w formule PPP i w końcu jeśli okaże się to na tyle atrakcyjne finansowo dla miasta, całość pomysłu zostanie przedstawiona radzie miasta celem podjęcia decyzji do finalizacji przetargu, wyłonienia wykonawcy i rozpoczęcia prac budowlanych. Po dialogu lub w jego trakcie, kiedy prawdopodobieństwo  realizacji PPP i liczba niewiadomych będzie dużo mniejsza niż dzisiaj przewidziane są spotkania z mieszkańcami na których przybliżona zostanie w sposób wyczerpujący problematyka PPP. Na dzień dzisiejszy wiadomo, że od lat mieszkańcy Podkowy Leśnej czekają na drogi. W założeniu, obowiązkiem partnera prywatnego będzie zaprojektowanie, sfinansowanie i wykonanie robót budowlanych związanych z budową oraz przebudową dróg zlokalizowanych w Mieście Podkowa Leśna, a następnie świadczenie usług utrzymania technicznego przez pozostały okres obowiązywania umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym.

Zaczynając dyskusję od PPP zawsze zostawiamy sobie jeszcze furtkę w postaci kredytu, obligacji czy innych możliwości. Potrzeby są ogromne, drogi, ich stan od lat stanowi problem numer jeden w naszym mieście, a moim zdaniem, rolą samorządu nie jest bierne czekanie z założonymi rękami – „nie da się”, a aktywna praca także polegająca na szukaniu, testowaniu i ewentualnym przeprowadzaniu działań zmierzających do osiągnięcia celu.  Bo jeśli w efekcie końcowym do ogłoszonego przetargu w formule PPP nikt nie zgłosi się, to nadal problem finansowania dróg pozostanie.

Każdy z nas jest zobowiązany do dbałości o przyrodę i ponosi odpowiedzialność za pogorszenie jej stanu lub też zniszczenie. Drzewa stanowią  dobro publiczne i objęte są ochroną prawną. Należy zatem dołożyć wszelkich starań, aby raz posadzone drzewo służyło nam jak najdłużej w dobrej kondycji zdrowotnej. Jedną z podstawowych zasad zapewniających zachowanie drzew w dobrym stanie jest ich właściwa pielęgnacja, w tym terminowe i fachowe wykonywanie cięć ich koron. Te zasady obowiązują także w przypadku drzew rosnących w przestrzeni publicznej. W Podkowie Leśnej nie było pielęgnacji drzew na taką skalę jak w ciągu ostatnich 4 lat.

Na terenie miasta wypielęgnowano 6117 drzew, 194 pomniki przyrody i 3 aleje zabytkowe. Na inwestycję pozyskaliśmy dofinansowanie zewnętrzne – kwotę prawie 1 mln 600 tys. złotych.

Potrzeby są znacznie większe i prace należy kontynuować. W ogóle w trakcie prowadzenia prac sanitarnych stwierdzono ogólnie zły i bardzo zły stan drzewostanu w naszym mieście. W przyszłości nie tylko konieczne będzie podjęcie i wypracowanie programu wymiany i uzupełniania drzewostanu, co podjęcie konkretnych działań przeciwdziałających skutkom tak gwałtownemu obumieraniu drzew. Cztery lata temu nie sądziłem, że aż tak dużą kwotę uda się pozyskać ze środków zewnętrznych na pielęgnację zieleni, dzięki czemu pieniądze w budżecie mogliśmy przeznaczyć na inny cel, chociażby na porządkowanie zadrzewień w pasach drogowych i nowe nasadzenia.

W naszym podkowiańskim życiu zielone otoczenie odgrywa istotną rolę. Dzikie, leśne, czy te bardzo pielęgnowane z dbałością o najmniejszy detal ogrody są dla nas nie tylko obiektem dumy, ale chyba przede wszystkim azylem, w którym możemy się ukryć w poszukiwaniu ciszy lub po prostu odpocząć. Dyskusja o tym, jak ma wyglądać ta część, którą potocznie nazywamy „zielenią” w  przestrzeni publicznej zapewne nigdy się nie skończy. Nigdy też nie zgromadzi wszystkich mieszkańców po tej samej stronie stołu. Z wielu rozmów i opinii płynących do urzędu miasta wynika, że ma być zielono, estetycznie, czysto, bezpiecznie i widno. Czyli tak jakbyśmy chcieli, aby było w naszych ogrodach. Dlatego od samego początku kadencji dużą uwagę zwracam na uporządkowanie pasów drogowych. I w następnej kadencji również prace w tym zakresie będą kontynuowane.