27 maja 1990 roku odbyły się pierwsze wybory samorządowe. Były to też pierwsze w pełni demokratyczne wybory w odradzającej się Polsce. Współautorem ustawy o samorządzie gminy jak i całego pomysłu reaktywowania samorządu był profesor Jerzy Regulski, syn jednego z ojców chrzestnych Podkowy Leśnej Janusza Regulskiego.

Tego dnia, przy frekwencji 53% (w kraju 42%) wybrano radę składającą się z kandydatów tylko jednego komitetu wyborczego, mandaty uzyskali członkowie Komitetu Obywatelskiego „Solidarność”.

Podobna sytuacja, po raz drugi miała miejsce dopiero w czasie ostatnich wyborów samorządowych, kiedy to komitet burmistrza wprowadził do rady 14 z 15 radnych przy frekwencji 71,54% (54,76% w kraju).

Do Rady Miasta Podkowa Leśna I kadencji wybrano:

okręg nr 1 – Duszyński Jerzy (obecny Prezydent Polskiej Akademii Nauk)
okręg nr 2 – Skowron Wojciech
okręg nr 3 – Fortini-Morawska Jolanta
okręg nr 4 – Dworak Grzegorz
okręg nr 5 – Zahorska-Bugaj Marta
okręg nr 6 – Lach Marek
okręg nr 7 – Siemiński Janusz
okręg nr 8 – Wojnarowski Jacek
okręg nr 9 – Żółtowski Stefan
okręg nr 10 – Kobosko Marek
okręg nr 11 – Piwońska Jadwiga
okręg nr 12 – Zabłocki Marek
okręg nr 13 – Gołąb Michał (przewodniczący Rady Miasta obecnej kadencji)
okręg nr 14 – Daszewska Elżbieta
okręg nr 15 – Głowacki Kazimierz

Ciekawostką na skalę kraju było to, że Komitet Obywatelski Solidarność przeprowadził prawybory na kandydatów na radnych przed wyborami z 27 maja 1990 r. Prawybory miały charakter otwartych przesłuchań, gdzie każdy z mieszkańców mógł zadawać kandydatom pytania. Jednak już samego wyboru kandydatów Komitet dokonał w głosowaniu tajnym tylko głosami członków Komitetu.

Sesję inauguracyjną poprzedziła niedzielna uroczysta msza święta (3 czerwca 1990 r), celebrowana przez księdza Leona Kantorskiego. Było składanie wiązanek kwiatów, spotkanie przy kawie w czytelni na Jana Pawła II i późniejsze spotkanie z autorem.

Pierwszą sesję zwołano 6 czerwca, odbyła się w MOKu i miała bardzo uroczystą oprawę. Przewodniczącym został wybrany mec. Janusz Siemiński. Na pierwszej sesji podjęto uchwałę o ogłoszeniu konkursu na burmistrza miasta ( nie było bezpośrednich wyborów)  i ustalono ilość komisji oraz tematyczny zakres ich pracy  Do czasu rozstrzygnięcia konkursu na stanowisko burmistrza pracami urzędu kierował dotychczasowy naczelnik miasta, Adam Jarzębski.

Do reformy administracji w 1999 r, przeprowadzonej przez rząd Premiera Jerzego Buzka, reformy przygotowywanej przez prof. Michała Kuleszę i Jerzego Regulskiego, która zastąpiła dawny dwustopniowy podział administracyjny (gminy i 49 województw) nowym, trójstopniowym podziałem, w którym podstawową jednostką administracji jest gmina, większą jednostką jest powiat, a największą jednostką organizacyjną jest województwo, organem władzy wykonawczej w mieście był Zarząd Miasta. W składzie I Zarządu znaleźli się Jadwiga Piwońska, Marek Lach, Michał Gołąb i Grzegorz Dworak. Powołano także dwie komisje doraźne: statutową i inwentaryzacyjną, która miała spisać mienie skarbu państwa które później w dużej części przeszło na własność miasta.

Z tematem regulacji własności nieruchomości nie udało się uporać do dnia dzisiejszego, w obecnej kadencji staramy się zakończyć możliwe dużo postępowań o stwierdzenia prawa własności miasta do części mienia.

13 lipca 1990 r. wybrano także I burmistrza Podkowy Leśnej, został nim 58 letni Feliks Okraszewski. Sprawował swój urząd do 24 października 1990 r., do dnia złożenia przez Zarząd Miasta dymisji, co było bezpośrednią przyczyną odwołania przez Radę Miasta burmistrza.

Na tej samej sesji, na której została przyjęta dymisja Zarządu i odwołany został burmistrz, wybrano II burmistrza ze składu Rady i została nim Jadwiga Piwońska oraz powołano nowy Zarząd Miasta, którego skład został powiększony. W nowym składzie znaleźli się: Jerzy Duszyński, Marek Kobosko, Marek Lach i Wojciech Skowron. Nieco później dołączył Marek Zabłocki.

Ani radni, ani członkowie zarządu w czasie trwania I kadencji za swoją pracę nie pobierali diet ani wynagrodzenia. Jedynie burmistrz otrzymywał pensję.

fot. Zdjęcie zamieszczone w Podkowiańskim Magazynie Kulturalnym

W czasie trwania I kadencji Rady Miasta Podkowa Leśna uchwalono plan zagospodarowania przestrzennego. Konflikty, burzliwe dyskusje towarzyszące uchwalaniu plany znalazły swój finał w pierwszym i jedynym referendum o odwołanie Rady Miasta i burmistrza.

Mimo konfliktów i częściowego niezadowolenia części mieszkańców do osiągnięć I kadencji Rady Miasta można zaliczyć rozpoczęcie budowy komisariatu Policji i decyzję o budowie sieci wodociągów i kanalizacji. Ta decyzja także spotkała się z wielkim oporem, falą krytyki i skarg do przeróżnych instytucji na ówczesne władze miasta. Inwestycja zakończyła się w roku 2008, trwała 14 lat. W mieście pojawił się budynek dzisiejszej poczty, która wcześniej funkcjonowała w prywatnych mieszkaniach.

Wybory  bezpośrednie organu wykonawczego – wójta, burmistrza i prezydenta miasta wprowadzono dopiero 20 czerwca 2002 roku, tym samym zlikwidowano zarząd gminy.

Każda kolejna kadencja miała swoje osiągnięcia, którym często towarzyszyły ostre konflikty publiczne. Środowisko kontestujących z reguły miało podobną motywację, nie znajdując uznania wśród mieszkańców i nie mogąc uzyskać mandatu w demokratycznych wyborach. Tak było podczas każdej z minionych kadencji przy okazji przeprowadzania istotnych dla interesu miasta inwestycji. Budowa stacji uzdatniania wody, remont Pałacyku Kasyno, rewitalizacja parku i stawu, budowa Park&Ride, czy ostatnio rewitalizacja Lipowej. Jak historia pokazuje samorząd to nie tylko osiągnięcia i sukcesy, ale także ciężka praca w poszukiwaniu rozwiązań i łagodzeniu konfliktów społecznych. Z perspektywy czasu większość decyzji podejmowanych przez lokalne władze się broni, zacierają też się sytuacje konfliktowe.

To na poziomie lokalnym istnieje odpowiedzialność w zakresie zarządzania rozwojem, przyszłością nie tylko gminy, ale jej mieszkańców. Wszyscy przez te 30 lat nauczyliśmy się samorządności, choć w początkach transformacji nie było to takie proste. Samorząd terytorialny pozwolił zdecentralizować zarządzanie krajem, oddając głos lokalnym społecznościom i pozostawiając decyzję wybranym demokratycznie władzom. Dlatego tak ważne jest, byśmy doceniali rolę samorządu i nie pozwolili sobie odebrać kompetencji, możliwości  wpływania na swoje wspólnoty, a przede wszystkim niezależności finansowej.    

W czerwcu zeszłego roku, podczas obchodów 4 czerwca uhonorowaliśmy medalami i dyplomami  grupę Założycielską Komitetu Obywatelskiego w Podkowie Leśnej, członków Rady Miasta w 1990 r. oraz osoby, które były zaangażowane w działalność opozycyjną.

 

fot. 1.  internet/Gazeta Prawna
fot. 2. Podkowiański Magazyn Kulturalny ( „Wspomnienie podkowian” J. Piwońska)
Materiał przygotowany w oparciu o artykuły w Podkowiańskim Magazynie Kulturalnym, materiały archiwalne TPMOPL i Urzędu miasta.