Infrastruktura energetyczna

Pod koniec 2016 r. wykonaliśmy całościowy audytu zużycia energii w mieście. Uwzględniający budynki, oświetlenie uliczne, SUW, ujęcia wody, pompownie ścieków – wszystko.

Wg ww. audytu w 2016 roku miasto zużyło nieco ponad 1.1 mln kWh energii.

W pierwszej kolejności wykonaliśmy modernizację oświetlenia w całym mieście. Wymieniliśmy wszystkie oprawy świetlne (999 sztuk jednakowych), na oprawy typu LED, co znacznie obniżyło koszty energii. Jak się okazało w czasie wymiany, ponad 50 opraw, przez  lata oświetlało drogi sąsiedniej gminy  i skrzyżowanie trasy 719 z ul. Brwinowską na terenie Brwinowa. Nikt nam nie podziękował, o zwrocie nakładów nie wspominając.  Inwestycja w Podkowie została doceniona i znalazła się w trójce finalistów ogólnopolskiej XXI edycji konkursu „Modernizacja roku 2016” w kategorii „Obiekty przemysłowo-inżynieryjne”. Funkcjonowały 33 oddzielne obwody oświetlenia. Obecnie, teren miasta, ulic i przestrzeni publicznych oświetla blisko 1200 opraw w 16 obwodach. Po wymianie opraw w końcówce roku 2016 r. Miasto dokonało korekty zapotrzebowania na moc, co przełożyło się na niższe koszty dystrybucji i opłaty stałe. Na zakup i montaż opraw pozyskaliśmy pożyczkę, która zwróciła nam się po niespełna 3 latach, w dodatku uzyskaliśmy 30% umorzenie spłaty.

Oprawy, podobnie jak słupy były własnością PGE. W wyniku wymiany, uregulowany został ich stan prawny, jednak brak swoich słupów oświetleniowych niesie za sobą akceptację faktu, że są zamontowane na różnych wysokościach, starych i nowych słupach PGE. Nie są też rozmieszczone w odpowiednich, wymaganych przepisami odległościach. Dlatego tam gdzie jest miejsce, nie ma kolizji z inną infrastrukturą pojawiały się nowe linie oświetlenia. W całości we własności i władaniu miasta.

Oświetlenie w Parku Miejskim, Parku Przyjaźni Polsko-Węgierskiej, Ogrodzie Matki i Dziecka, na cmentarzu, ulicach Iwaszkiewicza, Kościelnej, części Bukowej czy Topolowej. Nowe oprawy i słupy to lampy typu pastorał. Preferowane przez konserwatora zabytków.

Wymiana oświetlenia, modernizacje budynków miejskich, pompowni ścieków, stacji uzdatniania wody czy montaż automatyki zredukowały te potrzeby do ok. 600 tys. kWh energii rocznie w roku 2020 i kolejnych. Pomimo, że przybyło nam ponad 20% opraw świetlnych w mieście, urządzeń, a w kilku budynkach miasta pojawiła się klimatyzacja np. budynku urzędu, tam w upalne letnie dni na piętrze temperatura przekraczała 40 stopni Celcjusza.

Docelowo, część obwodów oświetlenia zostanie jeszcze wyposażona w nowe moduły sterowania i przepięta w obwody z fotowoltaiką, to (wraz z magazynami energii) jeszcze bardziej pozwoli osiągnąć oszczędności.

Fotowoltaika, czysta energia czyli część transformacji energetycznej miasta.

Ogniwa fotowoltaiczne na dachu przedszkola miejskiego. Zamocowano 74 moduły fotowoltaiczne wraz z podkonstrukcją oraz osprzętem. Łączna powierzchnia modułów fotowoltaicznych to ok. 160 m2, a łączna moc zamocowanej instalacji fotowoltaicznej to 33 kWp. Zgodnie z wynikami symulacji znajdującymi się w dokumentacji projektowej zastosowana instalacja pozwoliła uniknąć emisji CO2 wynoszącej 14 207 kg/rok. Wyprodukowana energia elektryczna zmniejszyła inne wydatki, jakie poniosło miasto, m.in. te związane z oświetleniem ulicznym. Od momentu jej uruchomienia instalacja wyprodukowała ponad 56 MWh energii. Wszystkie miejskie urządzenia, budynki, oświetlenie, pompownie, SUW, MOK, Pałacyk, szkoła, przedszkole rocznie zużywają ok. 650 MWh energii.

Praca tej instalacji energii odnawialnej, od momentu jej uruchomienia tj. 2 marca 2022 r., pozwoliła zredukować emisję CO2 o 22 094,64 kg, a jest to porównywalne z posadzeniem 660 drzew. Pierwsza instalacja fotowoltaiczna, działająca na budynku naszej biblioteki od 2018 roku, jest jednak dużo mniejszej mocy.

Kolejne instalacje powstały na dachach naszych miejskich budynków: szkoły podstawowej, budynku Werandy, Delikatesów, na Kościelnej 5 obok urzędu i dachu stajni na ul. Głogów. W sumie wszystkie te nowe instalacje mają moc 201 kWp.  To pozwoli rocznie wyprodukować kolejne 170 MWh czystej energii. Instalacje są już od jakiegoś czasu sukcesywnie uruchamiane. Wszystkie instalacje fotowoltaiczne wybudowane na naszych obiektach będą w stanie wyprodukować rocznie ok. 1/3 całkowitego zaopatrzenia miasta w energię elektryczną. To dużo zważywszy na stopień zadrzewienia Podkowy Leśnej i bardzo utrudnione warunki nasłonecznienia. Po odbiorach instalacji przez PGE zostaną też uruchomione stacje ładowania pojazdów elektrycznych. W tej materii mamy roczne opóźnienie z uwagi na kłopoty wykonawcy instalacji. Jednym z nielicznych programów KPO z którego Podkowa Leśna będzie mogła pozyskać pieniądze to te na magazyny energii. Jak pokazują dane, które agregujemy od 2 lat, na bieżąco wykorzystujemy tylko ok 25% energii z paneli. Magazyny pozwoliłyby wykorzystać ją prawie w całości.

Oprócz dużych i efektownych działań prowadzone są też te mniej spektakularne, ale po zsumowaniu w skali roku, przynoszące wymierne oszczędności. Energia bierna, pojawia się z zaskoczenia na naszych rachunkach za prąd. Jest to swoisty podatek od innowacji i prób oszczędzania. Na przykład, do każdego rachunku za energię elektryczną w naszym przedszkolu PGE, po uruchomieniu fotowoltaiki naliczało od 900 do 1200 zł opłaty właśnie za energię bierną. Zamontowaliśmy specjalne kondensatory, aby opłaty te zredukować do ok. 100 zł na miesiąc. Tak działamy w każdym przypadku, gdy jest możliwość zaoszczędzenia Państwa pieniędzy.

Modernizacja zasilania linii 15KV, wybudowanie 6 stacji trafo. Koszt w całości poniosło PGE. Ale rozmowy i lobbing ze strony miasta trwał kilka miesięcy. Najtrudniej było pogodzić wymagania konserwatora i oczekiwania PGE jako inwestora, który nie chciał ponosić nadmiernych kosztów. W efekcie, wszystkie linie średniego napięcia zostały skablowane za wyjątkiem tej w części ulicy Akacjowej, Sosnowej i Kolejowej. Za wyjątkiem 2 obwodów, południowo- wschodnia cześć miasta i północno-zachodnia linie zostały znacząco zmodernizowane i awarie, wyłączenia przestały być praktycznie odczuwalne. Pomimo tego miasto zakupiło agregaty uruchamiane w czasie awarii sieci, mające zapewnić ciągłość pracy pompowni ścieków i SUW.  Przygotowywanie dokumentacji projektowej skablowania niskiego napięcia na Lipowej, Iwaszkiewicza, Kwiatowej, Topolowej i Modrzewiowej z uwagi na brak wystarczającej ilości chętnych mieszkańców na kablowanie przyłączy abonenckich, nie udało się zrealizować z powodzeniem.

Rok 2012 – pismo mieszkańca do urzędu „Uprzejmie proszę o pilne podjęcie prac skutkujących trwałą poprawą nawierzchni na ul. Cichej. Jako codzienny użytkownik tej ulicy przypominam, że od lat kilka razy w roku występuje okres kompletnego braku przejezdności i możliwości przyzwoitego dojścia do domów. Mieszkańcy tej części Podkowy interweniują już od wielu lat i jak do tej pory nie spotkało się to z działaniem urzędu”.

Pisma o podobnej treści notorycznie wpływały do urzędu. Stan dróg w Podkowie Leśnej determinował nie tylko kampanie wyborcze w latach 2002, 2006 czy 2010. Był także tematem przewodnim prac Rady Miasta, które powoływała specjalne komisje drogowe, mające znaleźć rozwiązanie dla tego uciążliwego problemu. Pracowały one aż przez dwie kadencje IV i V. Dopiero jednak w VII i VIII kadencji przebudowy i remonty dróg ruszyły na dobre.

Początki były jednak trudne i wymagały trudnych decyzji. Hamulcowym był także powiat. Wizyty mieszkańców na sesjach rady powiatu, petycja o odwołanie starosty, czy w końcu wygrane sprawy sądowe w latach 2016-2017 pozwoliły na odblokowanie tematu dróg na etapie uzgodnień ze starostwem. Były też pomysły znacznego przyśpieszenia jak np. Partnerstwo Publiczno Prywatne (PPP), które gdyby nie przyczyna leżąca daleko poza Podkową, zapewne byłoby realizowane. Szukaliśmy wszelkich rozwiązań, by uporać się z przeciwnościami technicznymi i finansowymi.

Od 2015 roku na budowę, przebudowy, modernizacje i remonty wydaliśmy blisko 50 mln zł, z czego 10 mln pozyskaliśmy ze środków zewnętrznych. Z opracowanych w latach 2015-2018 dokumentacji przebudowy dróg na łączną długość blisko 19 km, zrealizowaliśmy ponad 15 km. A sama przebudowa to nie wszystko, do tego dochodzą remonty. Z badań gruntu jakie wykonaliśmy na większości ulic wynika, że na naszych drogach zalega do 1 metra popiołów, żużli (często przywożonych już w latach 80 z pobliskiej elektrociepłowni w Pruszkowie), gruzu czy potwornie pylącego się tłucznia wapiennego nagminnie używanego w latach 2010 – 2013 r.  Przy okazji budowy te toksyczne, często zanieczyszczone ciężkimi metalami grunty są wywożone z Podkowy. Usuwamy kolizje z liniami energetycznymi. W kilku ulicach udało się wybudować nowe linie oświetlenia, niezależne od PGE, bez wiszących kabli. Kolizje z liniami teletechnicznymi czy gazowymi. Wreszcie zmieniliśmy podejście do użytkowników dróg. Pieszym i rowerzystom kilka lat temu zaczęliśmy nadawać priorytet na drogach. Walka z dzikim parkowaniem na terenie MOK, Głównej czy w okolicach stacji WKD Główna także przyniosły efekty. Tam, gdzie szerokość ulicy pozwala, pojawiać się zaczęły chodniki, wyniesione skrzyżowania, ułatwienia dla osób mniej sprawnych czy niedowidzących. Propagujemy hasło, że pas drogowy nie jest przestrzenia zarezerwowaną tylko dla samochodów, wręcz przeciwnie. Kierowcy są i tak uprzywilejowani w stosunku do niechronionych uczestników ruchu.

Zasada zatrzymywania opadu deszczu w miejscu jego opadu stała się priorytetem w projektowaniu. To pociągało za sobą konieczność znalezienia projektantów drogowych, którzy byli gotowi w sposobie myślenia i projektowania odejść od istniejących do tej pory standardów. Odgięte osie jezdni, spadki jednostronne, pobocza mające na celu spowolnienie fali spływu deszczu, zbiorniki retencyjne pod pasami ulic a nawet jezdniami, to tylko niektóre z działań. Kilka lat temu zostaliśmy wyróżnieni za taką politykę na arenie europejskiej nagrodą Innovation in politics. W zbiornikach retencyjnych w pasach rogowych jesteśmy w stanie zmagazynować ok. 50.000 m³ wody deszczowej rocznie. W kranach zużywamy ok. 160.000 m³ rocznie, a staw będzie miał pojemność tylko 2.200 m³. Nie ma innego miasta w Polsce, które mogłoby się pochwalić podobnym wynikiem.

Na koniec 2014 w Podkowie Leśnej było niespełna 15 km dróg z nawierzchniami, które można było uznać za niepylące, przejezdne. Żadna z tych dróg nie miała efektywnego i korzystnego dla środowiska systemu odwodnienia, który zatrzymuje wodę deszczową, chroni przed spływem i stratami związanymi z parowaniem. W konsekwencji pozwala wodom opadowym przenikać do warstw wodonośnych czwartorzędowych, z których to później czerpiemy wodę do naszych wodociągów.

Wyremontowaliśmy, wybudowaliśmy, przebudowaliśmy ponad 23,405 km podkowiańskich dróg. Na kolejną kadencję zostały gotowe dokumentacje na kolejne 3 km oraz wniosek o dofinansowanie przebudowy ulicy Parkowej, który zapewne dostanie pozytywną decyzję.

Poniżej przedstawiamy Państwu zestawienie graficzne inwestycji ostatnich 9 i pół roku.

Łącznie ponad 31 km na 44 km wszystkich, to drogi utwardzone. Przejezdne, niepylące, bez błota, w znacznej części magazynujące wodę opadową, przyjazne dla naszych drzew. Nastawione na pieszych i rowerzystów. W sporej części z urządzonymi poboczami (nasadzenia).

Udało się też w mieście z chronionym układem urbanistycznym znaleźć miejsce dla ponad 2,5 km ścieżek rowerowych. Gdzie 27 km dróg ma szerokość pasa drogowego mniejszą niż 10 metrów, a przepisy nakazują w niej zmieścić 5 metrów jezdni, 2 metry chodnika, infrastrukturę energetyczną, telekomunikacyjną, często są drzewa, pobocza i odwodnienie. To w wielu miejscach nie było łatwe.

Zasadą, która obowiązywała w obu minionych kadencjach, to konsultowanie założeń każdego z projektów drogowych z mieszkańcami na spotkaniach. Pomimo tego przebudowa Alei Lipowej została zablokowana, także straciliśmy dotację na rozpoczęcie przebudowy. Podobna historia spotkała przebudowę skrzyżowania Akacjowej wraz z częścią ul. Jana Pawła i jego doświetlenie w celu poprawy bezpieczeństwa w centrum miasta (to inwestycja Starostwa Powiatowego). Kolejną ulicę, którą próbowano zablokować, to ul. Kościelna. Wykonano ją w części. Toczy się postępowanie o wpis do rejestru zabytków.

Niemniej wydaje się, że bilans ostatnich 9 lat w kwestii poprawy warunków drogowych można ocenić jako bardzo dobry.

• W trakcie realizacji i procedurze przetargowej